Borsada işlem gören hisse senetlerini analiz ederken, genellikle piyasa değeri, fiyat/kazanç oranı veya sektör performansı gibi metrikler ön plana çıkar. Ancak, yatırımcıların daha az dikkat ettiği ama son derece önemli olan bir başka faktör de hisse lot sayısı veya diğer bir deyişle hisse senedi adedi‘dir. “Düşük lotlu hisse” olarak tabir edilen, toplamda çıkarılmış hisse senedi sayısı az olan şirketler, borsada benzersiz bir dinamik yaratır ve hem fırsatları hem de riskleri bünyesinde barındırır.
Düşük Lot Sayısının Temel Dinamiği: Arz ve Talep
Düşük lotlu hisselerin en belirgin özelliği, arzın kısıtlı olmasıdır. Bir şirketin belirli bir miktarda hissesi halka arz edilmiştir ve piyasada dolaşan (halka açık) hisse sayısı azdır. Bu durum, arz ve talep dengesi üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Şirketle ilgili olumlu bir haber, beklenti veya sektörel bir hareketlilik olduğunda, bu hisselere olan talep hızla artabilir. Ancak arz sınırlı olduğu için, az miktardaki bir alım emri bile hisse fiyatında ani ve sert yükselişlere neden olabilir. Bu, yatırımcılar için kısa vadede yüksek getiri potansiyeli anlamına gelir. “Az bulunan hisse” mantığıyla hareket eden spekülatif yatırımcıların ilgisini çeker.
Volatilite (Oynaklık) Çift Taraflı Kılıçtır
Bu hisselerin bir diğer adı, oynak hisseler‘dir. Yukarı yönlü hareketler nasıl hızlı ve sert olabiliyorsa, aşağı yönlü hareketler de aynı şekilde hızlı ve sert olabilir. Olumsuz bir gelişme veya toplu satış emirleri, fiyatın hızla düşmesine yol açar. Likiditesi düşük olan bu hisselerde, satmak istediğinizde alıcı bulmakta zorlanabilirsiniz. Bu durum, “likidite riski” olarak adlandırılır ve yatırımcı için en büyük tehlikelerden biridir. Portföyünüzde büyük miktarda nakit çıkışı yapmadan, küçük alımlarla fiyatı hareket ettirmek mümkün olabilir; bu da manipülasyona açık bir ortam yaratır.
Hisse Başına Kazanç (EPS) ve Temettü Etkisi
Düşük lot sayısı, şirketin “hisse başına kazanç” (EPS) oranını da etkiler. Şirketin net karı, daha az sayıda hisseye bölündüğü için, hisse başına düşen kar payı (EPS) yüksek çıkma eğilimindedir. Bu da şirketi “karlı” gösterebilir ve yatırımcıların dikkatini çekebilir. Benzer şekilde, temettü dağıtımı söz konusu olduğunda, dağıtılacak toplam temettü miktarı daha az hisseye bölüneceği için hisse başına temettü miktarı nispeten yüksek olabilir.
Kimler İçin Uygundur?
Düşük lotlu hisseler, yüksek risk toleransına sahip, piyasayı yakından takip eden, teknik analizde tecrübeli ve kısa vadeli (spekülatif) işlem yapan yatırımcılar için uygun olabilir. Ancak, uzun vadeli yatırım stratejisi izleyen, riskten hoşlanmayan ve birikimlerini korumayı hedefleyen yatırımcılar için oldukça riskli bir tercihtir.
Türkiye’de Lot Sayısı Düşük Hisse Senetleri: Bir Bakış
Türkiye’de Borsa İstanbul (BIST), yukarıda özelliklerini anlattığımız düşük lotlu hisseler açısından oldukça zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Bu şirketler, genellikle belirli bir niş pazarda faaliyet gösteren, aile şirketleri yapısını koruyan veya öz kaynaklarının büyük bir kısmı halka kapalı olan şirketlerdir. Yatırımcılar için hem yüksek oynaklık potansiyeli hem de keşfedilmemiş değer fırsatları sunabilirler.
Aşağıda, toplam çıkarılmış hisse senedi sayısı (lot) 60 milyonun altında olan ve bu kategoride değerlendirilebilecek bazı şirketlerin bir listesini bulabilirsiniz. Bu liste, bilgilendirme amaçlı olup, her bir şirketin temel analizini yapmadan yatırım kararı alınmamalıdır.
Lot Sayısı Düşük Bazı BIST Şirketleri
| Şirket (Hisse Kodu) | Lot Sayısı (Yaklaşık) |
|---|---|
| Çimbeton Hazırbeton ve Prefabrik Yapı Elemanları Sanayi ve Ticaret A.Ş. (CMBTN) | 1.770.000 |
| Lydia Yeşil Enerji Kaynakları A.Ş. (LYDYE) | 1.891.069 |
| Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. (EGEEN) | 3.150.000 |
| Politeknik Metal Sanayi ve Ticaret A.Ş. (POLTK) | 3.750.000 |
| Kuştur Kuşadası Turizm Endüstri A.Ş. (KSTUR) | 4.244.586 |
| Konya Çimento Sanayii A.Ş. (KONYA) | 4.873.440 |
| Casa Emtia Petrol Kimyevi ve Türevleri Sanayi Ticaret A.Ş. (CASA) | 4.900.000 |
| Eminiş Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş. (EMNIS) | 6.200.000 |
| Sumaş Suni Tahta ve Mobilya Sanayi A.Ş. (SUMAS) | 6.224.400 |
| Cosmos Yatırım Holding A.Ş. (COSMO) | 6.494.694 |
| Marmaris Altınyunus Turistik Tesisler A.Ş. (MAALT) | 6.967.091 |
| Burçelik Vana Sanayi ve Ticaret A.Ş. (BURVA) | 7.347.672 |
| Pergamon Status Dış Ticaret A.Ş. (PSDTC) | 7.425.000 |
| Otto Holding A.Ş. (OTTO) | 7.635.461 |
| Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri A.Ş. (SNKRN) | 7.849.206 |
| İnnosa Teknoloji A.Ş. (INTEK) | 8.000.000 |
| Ekiz Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. (EKIZ) | 9.284.470 |
| Skyalp Finansal Teknolojiler ve Danışmanlık A.Ş. (SKYLP) | 9.500.000 |
| Diriteks Diriliş Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. (DIRIT) | 10.650.000 |
Listede yer alan ve benzeri düşük lotlu hisseler, borsanın “vahşi batı” bölgesi gibidir. Büyük kazanç vaatleri ile dikkat çekerler ancak bu vaatler, aynı büyüklükte kayıp riskini de içinde barındırır. Bu tür hisselere yatırım yapmadan önce şirketin finansal tabloları, sektördeki konumu, borç yapısı ve gelecek planları çok iyi araştırılmalıdır. Sadece lot sayısının düşük olması veya “ucuz” görünmesi, asla tek başına bir yatırım nedeni olmamalıdır. Disiplinli bir risk yönetimi ve “asla kaybetmeyi göze alamayacağınız parayı yatırmama” ilkesi, bu sularda gezinirken en önemli pusulanız olacaktır.
